Τα προσωπικά τοπόσημα της Μαρίας Φιλιππακοπούλου / Λουϊζα Καραπιδάκη

Κείμενο για την ατομική έκθεση Πεδία / Fields στην Artshot Sophia Gaitani τον Νοέμβριο του 2022 στην Αθήνα από την ιστορικό τέχνης Λουϊζα Καραπιδάκη.

 

Τόποι άγνωστοι, αλλά οικείοι, με άηχα τοπία να ξεπροβάλλουν μέσα σε μια απόλυτα σιγηλή, ενίοτε και παγερή, ατμόσφαιρα, αποτελούν την πρόσφατη (2020-2022) ζωγραφική ενότητα «Πεδία / Fields» της Μαρίας Φιλιππακοπούλου. 

Οι τόποι της, τοπία της μνήμης και της φαντασίας με φωτορεαλιστικές αναφορές, έχουν ταυτότητα και όνομα αν και δεν εστιάζουν σε συγκεκριμένα τοπιογραφικά γνωρίσματα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των “πεδίων” της προκύπτουν από βιωμένους τόπους της ηπειρωτικής Ελλάδας - Ηλείας και Αρκαδίας - και των νησιών του Αιγαίου, του Λιβυκού και του Ιονίου πελάγους, με σημεία αναφοράς τη θάλασσα, τις παραλίες, τους βάτους, τις γόνιμες πεδιάδες, τα χέρσα χωράφια και γενικότερα το τοπογραφικό ανάγλυφο. Παράλληλα, οι αστικοί χώροι παρουσιάζονται όπως είναι καταγεγραμμένοι στο μνημονικό της εικαστικού και μεταφέρονται στον καμβά σύμφωνα με τις προσωπικές της ιδεαλιστικές αποτυπώσεις. Στα αστικά της τοπία, όπου προβάλλει τα έργα ανθρώπων χωρίς την ανθρώπινη παρουσία, περιγράφει όψεις πλασματικών κτηρίων σύμφωνα με τη μοναδική συνθετική της ικανότητα να αποτυπώνει με επιλεκτικά στοιχεία τη δική της οπτική πραγματικότητα.

Στις απεικονίσεις της υπερτερούν τα πλημμυρισμένα από άπλετο φως χρώματα της φύσης, τα ψυχρά μπλε, τα θερμά πράσινα, τα απαστράπτοντα  κίτρινα, αλλά και ουδέτεροι τόνοι της άμμου, που αναδεικνύουν τα επιλεκτικά εικονογραφικά της στοιχεία και δίνουν μια υπερβατική διάσταση στις συνθέσεις της. «Δουλεύω με λάδι σε καμβά, χρησιμοποιώ δηλαδή παραδοσιακά μέσα στην ζωγραφική μου για να συνθέσω, θέλω να πιστεύω, σύγχρονες εικόνες. Το λάδι είναι ένα υλικό που αργεί να στεγνώσει, κι έτσι παραμένει εύπλαστο και ζωντανό για αρκετές μέρες. Αυτό με βοηθάει στο να επεμβαίνω ξανά και ξανά. Η ζωγραφική μου δεν έχει  πλασίματα και πάστες, έχει όμως πάρα πολλά layers, στρώματα χρώματος που περνάω ξανά και ξανά το ένα πάνω στο άλλο για να το φέρω στο σημείο που θέλω. Αυτή η χειρονομία του απλώματος του χρώματος πάνω στον καμβά σε επανάληψη λειτουργεί για μένα σχεδόν διαλογιστικά».

Σε κάθε έργο ο θεατής, μετά την πρώτη έκπληξη από την απαράμιλλη αισθητική αρμονία χρώματος και σύνθεσης, παροτρύνεται σε μια άτυπη ιχνηλασία μεταξύ φυσικού και επινοημένου εικονιζόμενου στοιχείου: όπως δηλώνει και η καλλιτέχνης, «Θέλω ο θεατής κοιτάζοντας τα έργα μου να μπορεί να φτιάχνει τις δικές του ιστορίες, να βρίσκει την δικιά του ιδιωτική μνήμη».

Η απόλυτη λιτότητα των εικαστικών της εκφάνσεων με την ανεπιτήδευτη ευμορφία των τόπων, τις απέριττες γραμμές, τον πλήρη σεβασμό στους κανόνες της προοπτικής και στις φυσικές αναλογίες των όγκων μετατρέπουν τις αναπαραστάσεις της Μαρίας Φιλιππακοπούλου  σε ποιητικές εικόνες και αναιρούν κάθε ίχνος φωτογραφικού νατουραλισμού.

Οι εκφραστικές διατυπώσεις των εικονιστικών της αποδόσεων είναι εντελώς προσωπικές και δεν έχουν χρονικές αναφορές: «Δημιουργώ εικόνες ανοιχτές σε ερμηνείες όσον αφορά το χρόνο, τον χώρο αλλά και την έννοια πίσω από αυτές…». Τα «Πεδία / Fields» της αποπνέουν ένα ιδιότυπο λυρισμό και η δυναμική των αφηγήσεών της είναι το απαύγασμα των συνεχών εικαστικών αναζητήσεών της για μια επιτηδευμένη, μετα-μοντέρνα, απεικονιστική απλότητα.

 

Λουϊζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης