Απρίλιος 2024

Athens Voice

Elsewhere Music

Δεκέμβριος 2023, publishing.gr

publishing.gr

erstwhile records

Κείμενο για την ατομική έκθεση Πεδία / Fields στην Artshot Sophia Gaitani τον Νοέμβριο του 2022 στην Αθήνα από την ιστορικό τέχνης Λουϊζα Καραπιδάκη.

Τόποι άγνωστοι, αλλά οικείοι, με άηχα τοπία να ξεπροβάλλουν μέσα σε μια απόλυτα σιγηλή, ενίοτε και παγερή, ατμόσφαιρα, αποτελούν την πρόσφατη (2020-2022) ζωγραφική ενότητα «Πεδία / Fields» της Μαρίας Φιλιππακοπούλου. 

Οι τόποι της, τοπία της μνήμης και της φαντασίας με φωτορεαλιστικές αναφορές, έχουν ταυτότητα και όνομα αν και δεν εστιάζουν σε συγκεκριμένα τοπιογραφικά γνωρίσματα. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των “πεδίων” της προκύπτουν από βιωμένους τόπους της ηπειρωτικής Ελλάδας - Ηλείας και Αρκαδίας - και των νησιών του Αιγαίου, του Λιβυκού και του Ιονίου πελάγους, με σημεία αναφοράς τη θάλασσα, τις παραλίες, τους βάτους, τις γόνιμες πεδιάδες, τα χέρσα χωράφια και γενικότερα το τοπογραφικό ανάγλυφο. Παράλληλα, οι αστικοί χώροι παρουσιάζονται όπως είναι καταγεγραμμένοι στο μνημονικό της εικαστικού και μεταφέρονται στον καμβά σύμφωνα με τις προσωπικές της ιδεαλιστικές αποτυπώσεις. Στα αστικά της τοπία, όπου προβάλλει τα έργα ανθρώπων χωρίς την ανθρώπινη παρουσία, περιγράφει όψεις πλασματικών κτηρίων σύμφωνα με τη μοναδική συνθετική της ικανότητα να αποτυπώνει με επιλεκτικά στοιχεία τη δική της οπτική πραγματικότητα.

Στις απεικονίσεις της υπερτερούν τα πλημμυρισμένα από άπλετο φως χρώματα της φύσης, τα ψυχρά μπλε, τα θερμά πράσινα, τα απαστράπτοντα  κίτρινα, αλλά και ουδέτεροι τόνοι της άμμου, που αναδεικνύουν τα επιλεκτικά εικονογραφικά της στοιχεία και δίνουν μια υπερβατική διάσταση στις συνθέσεις της. «Δουλεύω με λάδι σε καμβά, χρησιμοποιώ δηλαδή παραδοσιακά μέσα στην ζωγραφική μου για να συνθέσω, θέλω να πιστεύω, σύγχρονες εικόνες. Το λάδι είναι ένα υλικό που αργεί να στεγνώσει, κι έτσι παραμένει εύπλαστο και ζωντανό για αρκετές μέρες. Αυτό με βοηθάει στο να επεμβαίνω ξανά και ξανά. Η ζωγραφική μου δεν έχει  πλασίματα και πάστες, έχει όμως πάρα πολλά layers, στρώματα χρώματος που περνάω ξανά και ξανά το ένα πάνω στο άλλο για να το φέρω στο σημείο που θέλω. Αυτή η χειρονομία του απλώματος του χρώματος πάνω στον καμβά σε επανάληψη λειτουργεί για μένα σχεδόν διαλογιστικά».

Σε κάθε έργο ο θεατής, μετά την πρώτη έκπληξη από την απαράμιλλη αισθητική αρμονία χρώματος και σύνθεσης, παροτρύνεται σε μια άτυπη ιχνηλασία μεταξύ φυσικού και επινοημένου εικονιζόμενου στοιχείου: όπως δηλώνει και η καλλιτέχνης, «Θέλω ο θεατής κοιτάζοντας τα έργα μου να μπορεί να φτιάχνει τις δικές του ιστορίες, να βρίσκει την δικιά του ιδιωτική μνήμη».

Η απόλυτη λιτότητα των εικαστικών της εκφάνσεων με την ανεπιτήδευτη ευμορφία των τόπων, τις απέριττες γραμμές, τον πλήρη σεβασμό στους κανόνες της προοπτικής και στις φυσικές αναλογίες των όγκων μετατρέπουν τις αναπαραστάσεις της Μαρίας Φιλιππακοπούλου  σε ποιητικές εικόνες και αναιρούν κάθε ίχνος φωτογραφικού νατουραλισμού.

Οι εκφραστικές διατυπώσεις των εικονιστικών της αποδόσεων είναι εντελώς προσωπικές και δεν έχουν χρονικές αναφορές: «Δημιουργώ εικόνες ανοιχτές σε ερμηνείες όσον αφορά το χρόνο, τον χώρο αλλά και την έννοια πίσω από αυτές…». Τα «Πεδία / Fields» της αποπνέουν ένα ιδιότυπο λυρισμό και η δυναμική των αφηγήσεών της είναι το απαύγασμα των συνεχών εικαστικών αναζητήσεών της για μια επιτηδευμένη, μετα-μοντέρνα, απεικονιστική απλότητα.

Λουϊζα Καραπιδάκη, ιστορικός τέχνης

AXIANEWS

Συνέντευξη στην Λετίσια Μουστάκη για το Let It Be

LET IT BE

Δημοσιέυση στην εφημεριδά Axianews για την ομαδική έκθεση Σύγχρονοι Έλληνες Ζωγράφοι στην γκαλερύ Artshot_Sophia Gaitani τον Ιούνιο του 2022. Η έκθεση πραγματοποιήθηκε με αφορμή το βιβλίο της ιστορικού τέχνης Ήρας Παπαποστόλου "Σύγχρονοι Έλληνες Ζωγράφοι- Άρθρα και Συνεντεύξεις στο Αrt22". 

Δημοσιέυση στην εφημεριδά Axianews για την τριαδική έκθεση Πολύτιμες οντότητες / Precious Entities στην γκαλερυ Artshot_Sophia Gaitani τον Μάιο του 2022.

Παρουσίαση από το ART 22 για τα εξώφυλλα των άλμπουμ για την elsewhere records.

ART 22

elsewheresound · Record label

@elsewheresound · Record label

Στον ορίζοντα της αθωότητας κινούνται ιδεολογικά οι επόμενες δύο εκθέσεις:

Της Μαρίας Φιλιππακοπούλου (γκαλερί «Κουρντ»). Πολύ ιδιαίτερες οι εικόνες που αναδύονται από τα έργα της, σαν «αφελείς» μεταπλάσεις σκηνών από το δρόμο και τη γειτονιά που η ζωγράφος αναδεικνύει σε ιδεοκρατικά στερεότυπα, σαν ονειρικές/σουρεαλιστικές μνήμες, ήρεμες και πέραν του επίκαιρου.

@ΧΑΡΤΗΣ

Στον ορίζοντα της αθωότητας κινούνται ιδεολογικά οι επόμενες δύο εκθέσεις:

Της Μαρίας Φιλιππακοπούλου (γκαλερί «Κουρντ»). Πολύ ιδιαίτερες οι εικόνες που αναδύονται από τα έργα της, σαν «αφελείς» μεταπλάσεις σκηνών από το δρόμο και τη γειτονιά που η ζωγράφος αναδεικνύει σε ιδεοκρατικά στερεότυπα, σαν ονειρικές/σουρεαλιστικές μνήμες, ήρεμες και πέραν του επίκαιρου.

κκκλου (γκαλερί «Κουρντ»). Πολύ ιδιαίτερες οι εικόνες που αναδύονται από τα έργα της, σαν «α μετλάσεις σκηνών από το δρόμο και τη γειτονιά που η ζωγράφος αναδεικνύει σε ιδεοκρατικά στερυπα, σακκκν ονειρικές/σουρεαλιστικές μνήμες, ήρεμες και πέραν του επίκαιρ

Κείμενο για την ατομική έκθεση Long Days στην Γκαλερί Κουρντ στην Αθήνα το 2019 από τον ιστορικό τέχνης και επιμελητή του μουσείου Μπενάκη Κωνσταντίνο Παπαχρήστου.

 Η Μαρία Φιλιππακοπούλου έχει καθιερώσει ένα προσωπικό και αναγνωρίσιμο στυλ, επιτυγχάνοντας όμως σε κάθε νέα της δουλειά να εξελίσσει τη ζωγραφική της προσθέτοντας νέα στοιχεία που επιδέχονται βαθύτερες ερμηνείες. Περιπλανώμενη στην Αθήνα, η ζωγράφος καταγράφει με τη φωτογραφική της μηχανή ό,τι της τραβά την προσοχή, εστιάζοντας κυρίως στη σχέση του αστικού με το φυσικό περιβάλλον. Αποκτά έτσι ένα πρωτογενές υλικό που αποτελεί μεν τη στέρεη βάση για τη ζωγραφική της, δυνητικά όμως μπορεί να την υπονομεύσει: αν η χρήση της φωτογραφίας δεν συνοδευτεί από μια ενδότερη συναισθηματική φόρτιση, κινδυνεύει να οδηγήσει τον καλλιτέχνη σε έναν άγονο φωτορεαλισμό που δεν έχει να προσφέρει τίποτα περισσότερο από την πρόσκαιρη γοητεία μιας όμορφης εικόνας.

Παρατηρώντας τα έργα της έκθεσης, αντιλαμβάνεται κανείς ότι η Μαρία Φιλιππακοπούλου δεν θέλει απλώς να αποτυπώσει ένα στιγμιότυπο, ούτε να παγώσει τον χρόνο σε μια συγκεκριμένη στιγμή. Επιδίωξή της είναι να διηγηθεί μια ιστορία χωρίς τον περιορισμό του χρόνου, με όσο το δυνατόν λιγότερες λέξεις, ώστε να είναι πλήρης χωρίς να είναι κουραστική. Η ζωγράφος δεν οριοθετεί την αρχή και το τέλος της ιστορίας, αλλά πλάθει το σενάριο και αφήνει τον θεατή να φανταστεί την εξέλιξή του. Δημιουργούνται με τον τρόπο αυτό έντεκα ιστορίες αστικής καθημερινότητας, που μπορούν να αντιμετωπιστούν είτε αυτόνομα είτε ως μέρος ενός συνόλου.

Η μετάβαση από την προσπάθεια σύλληψης της στιγμής και την απεικόνιση ενός στιγμιότυπου στη διήγηση μιας σύντομης αλλά περιεκτικής ιστορίας, αποτελεί σπουδαία εξέλιξη στο έργο της  Μαρίας Φιλιππακοπούλου. Σημαντικό ρόλο σε αυτό έπαιξε η επαφή της με τα ιαπωνικά χαϊκού, τις σύντομες αυτές ποιητικές φόρμες όπου μέσα σε δεκαεπτά συλλαβές περιγράφεται μια εικόνα της φύσης. Κάθε χαϊκού αποτελεί μια πρόκληση τόσο για τον δημιουργό του, ο οποίος καλείται να αποδώσει αυτό που σκέφτεται μέσα σε ένα ασφυκτικό πλαίσιο, όσο και για τον αναγνώστη που καλείται να το αποκρυπτογραφήσει. Οι δεκαεπτά συλλαβές, όρος που ταυτόχρονα περιορίζει αλλά και προκαλεί, γίνονται η ζωγραφική επιφάνεια της Μαρίας Φιλιππακοπούλου: η λιτότητα των μέσων απελευθερώνει τη φαντασία και το συναίσθημα, η εικόνα μετατρέπεται σε ιστορία.

Το αστικό τοπίο ως θέμα εμπεριέχει επίσης αρκετές δυσκολίες για έναν καλλιτέχνη. Καθώς οι περισσότεροι είμαστε εξοικειωμένοι με αυτό αντικρίζοντάς το καθημερινά, αναζητούμε πολλές φορές υποσυνείδητα την πιστότητα της απεικόνισης ή την αναγνωρισιμότητα τόπων και χώρων. Κάτι τέτοιο δεν αποτελεί επιδίωξη της ζωγράφου, παρότι συνήθως «διευκολύνει» τον θεατή αναφέροντας στους τίτλους των περισσότερων έργων τοποθεσίες της πόλης. Αντιθέτως, καθώς εισάγει πολλές φορές στη ζωγραφική επιφάνεια σχέδια και μοτίβα της φαντασίας, επιδιώκει και πετυχαίνει τη σύζευξη του πραγματικού με το φανταστικό, έχοντας  όμως πάντοτε στον νου τη λιτότητα και τη λεπτότητα της αρχικής ιδέας.

Οι «μεγάλες μέρες» της Μαρίας Φιλιππακοπούλου δεν χαρακτηρίζονται από τη διάρκειά τους, αλλά από όσα συμβαίνουν εντός τους: από τις άσκοπες περιπλανήσεις και τις απρόσμενες συναντήσεις, μέχρι τα συναισθήματα που αυτές προκαλούν. Η σχέση με τον χώρο και τον χρόνο παραμένει πάντοτε ουσιαστική στο έργο της, αποκτά όμως τώρα ευρύτερες συναισθηματικές και φιλοσοφικές προεκτάσεις που σχετίζονται όχι μόνο με το τελικό αποτέλεσμα αλλά και με τη διαδικασία της δημιουργίας.

Κωνσταντίνος Παπαχρίστου

απο την Σελάνα Βροντή

13/3/2016

Κείμενο για την ατομική έκθεση Still Time στην Γκαλερί Κουρντ στην Αθήνα το 2016 από τον ιστορικό τέχνης και επιμελητή του μουσείου Μπενάκη Κωνσταντίνο Παπαχρήστου.

Τα τελευταία έργα της Μαρίας Φιλιππακοπούλου που παρουσιάζονται στη γκαλερί Κουρντ αποτελούν στην ουσία την εξέλιξη της προηγούμενης δουλειάς της, με ωριμότερο όμως χαρακτήρα. Κατασταλάζοντας στον περιορισμό της ανθρώπινης παρουσίας, στις ηπιότερες μεταβάσεις του χρώματος και στη χρήση μιας πιο επιλεκτικής χρωματικής παλέτας, η ζωγράφος καθιερώνει ένα αναγνωρίσιμο προσωπικό στυλ.

Ο  τίτλος της έκθεσης, still time, εικάζει κανείς ότι προέρχεται κατ’ αντιστοιχία με τον διεθνή όρο για την νεκρή φύση (still life). Πράγματι, αν και στο έργο της Φιλιππακοπούλου δεν συναντάμε νεκρές φύσεις, με την ορθή έννοια του όρου, αντικρίζουμε όμως στιγμιότυπα παγωμένου χρόνου και απόλυτης ακινησίας. Έχοντας ήδη από τις σπουδές της την εμπειρία του θεάτρου και της φωτογραφίας, η ζωγράφος στήνει μεγάλα ισταντανέ, σαν διαδοχικές λήψεις από φωτογραφική μηχανή, που προκαλούν το συναίσθημα αλλά και τη μνήμη του θεατή.  

Η έννοια του χώρου ξεφεύγει από το πλαίσιο της απεικόνισης ενός τοπίου ή μιας πραγματικότητας: Συνδέεται με την αποτύπωση μιας κατάστασης που δεν απευθύνεται μόνον στην ικανοποίηση της όρασης του θεατή, αλλά κυρίως στην αφύπνιση του συναισθηματικού του κόσμου. Κατά συνέπεια, στα έργα αυτά και παρά το γεγονός ότι συχνά ελαφρώς υπερισχύει μια αδιόρατη ποιητική μελαγχολία, ο καθένας μπορεί να νοιώσει οικεία ή καινούρια συναισθήματα, ανάλογα με τη δική του ψυχική διάθεση. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τον χρόνο: όπως ο χώρος απευθύνεται στο συναίσθημα, ο χρόνος προσβλέπει στην ενεργοποίηση της μνήμης. Μια παγωμένη εικόνα του πραγματικού χρόνου, ανακαλεί αντίστοιχες στιγμές του θεατή, ταυτόχρονα όμως εξάπτει την περιέργεια για το πριν και το μετά.

Οι αναφορές σε έργα σπουδαίων δημιουργών είναι ευδιάκριτες, όπως οι πισίνες που υποσυνείδητα παραπέμπουν στα εμβληματικά έργα του David Hockney από τη δεκαετία του 1960, ή ακόμη και το θεατρικό στήσιμο, που δημιουργεί ατμόσφαιρα ανάλογη με κάποια έργα του Edward Hopper. Δεν προκύπτουν όμως ως απλά επαναλαμβανόμενα μοτίβα, αλλά περισσότερο ως εκτόνωση μιας προσωπικής μνήμης, η οποία έρχεται σε επαφή με τις αντίστοιχες του θεατή. Αυτή η επικοινωνία καλλιτέχνη – θεατή, με μέσο την εικόνα και αποτέλεσμα την αφύπνιση της μνήμης και την πρόκληση του συναισθήματος, καθορίζει με ουσιαστικό τρόπο τα έργα της ζωγράφου.

@ART 22

16/3/2016

Ο κάθε θεατής μπορεί να χτίσει απέναντι στο έργο τη δικιά του ξεχωριστή μνήμη, λέει για τη νέα της δουλειά η Μαρία Φιλιππακοπούλου. Η καλλιτέχνιδα μας ξεναγεί στη νέα της ατομική έκθεση που παρουσιάζει στη γκαλερί Kourd.

Γιατί επέλεξες τον τίτλο Still Time ως τίτλο της έκθεσης;

Ο τίτλος Still Time έρχεται σε αντιστοιχία με τον όρο Still Life που είναι η νεκρή φύση στα αγγλικά. Συγχρόνως όμως αναφέρεται στο χρόνο που στα έργα μου μοιάζει να έχει σταματήσει, να έχει παγώσει κατά κάποιο τρόπο. Στη ζωγραφική μου συχνά συναντάμε στιγμιότυπα ακινησίας και ηρεμίας τα όποια συνθέτουν ένα ψυχολογικό τοπίο, ένα χώρο μνήμης. Ο ακίνητος χρόνος λοιπόν έρχεται σε αντιστοιχία με την παραδοσιακή έννοια της νεκρής φύσης.

Είναι γεγονός ότι διαθέτεις μια πολύ ιδιαίτερη προσωπική γραφή που μεταφέρει στο θεατή μία γαλήνη και μια ισορροπία. Σε ενδιαφέρει η λιτή σκέψη που μαρτυρά ουσία. Ποια είναι αυτή η σκέψη που σε οδηγεί σε αυτό το αποτέλεσμα; Τί θέλεις να πεις με τη συγκεκριμένη θεματολογία;

Η θεματολογία μου προκύπτει συχνά από φωτογραφίες που τραβάω σε κοντινά ή μακρινά ταξίδια. Με ενδιαφέρουν οι ανοιχτοί χώροι, αστικοί η φυσικοί. Υποθέτω πως αυτό που με γοητεύει σε αυτά τα ανοιχτά πεδία είναι η ελευθερία που φαντάζομαι ότι μπορεί να έχει ο άνθρωπος εκεί, ελευθερία κινήσεων αλλά και πνευματική και ψυχολογική ελευθερία. Η λιτότητα μάλλον προκύπτει από την αφαίρεση πολλών στοιχείων που θεωρώ περιττά, σε αυτή την ακινησία και τη σιωπή την έργων μου θέλω να υπάρχει προοπτική.

Σε κάποια έργα σου ο άνθρωπος είναι παρόν και σε άλλα δεν υπάρχει καθόλου αλλά υπονοείται η παρουσία του. Είναι μάλιστα πάντα σε αρμονία με το περιβάλλον. Τι είναι ο άνθρωπος για σένα; Τον βλέπεις πάντα ως μέρος ενός ευρύτερου συνόλου;

Στην παλιότερη δουλειά μου υπήρχαν πολλές φιγούρες, συνήθως μόνες τους συχνά με γυρισμένη πλάτη, νομίζω ότι εκεί είχα επηρεαστεί από τον ρομαντισμό του Caspar David Friedrich όπου ο άνθρωπος συχνά βρίσκεται απέναντι στη φύση. Στην καινούρια δουλειά ο άνθρωπος απουσιάζει, ή όταν υπάρχει είναι σε ένα γενικότερο σύνολο άλλων ανθρώπων, ίσως πια πιο συμφιλιωμένος με το περιβάλλον. Η ανθρώπινη φιγούρα με ενδιαφέρει όχι ως κάτι αυτόνομο αλλά ως μέρος μιας ιστορίας ή μιας μνήμης.

Η ζωγραφική σου μαρτυρά αναπαράσταση. Εμπεριέχει όμως και σουρεαλιστικά στοιχεία. Είναι δύσκολο αυτό το πάντρεμα και τί θέλει να πει στο θεατή;

Στη ζωγραφική μου πράγματι υπάρχει αναφορά σε κάτι αναγνωρίσιμο. Η τελική σύνθεση όμως είναι φανταστική, είναι πέρα από την πραγματικότητα. Αυτές οι συνθέσεις νομίζω στοχεύουν στη μνήμη και το συναίσθημα του θεατή, καθώς απομακρύνονται από τον ρεαλισμό αφήνουν ανοιχτές ερμηνείες που μπορεί να είναι διαφορετικές για τον καθένα. Έτσι ο κάθε θεατής μπορεί να χτίσει απέναντι στο έργο τη δικιά του ξεχωριστή μνήμη.

Έχεις έναν ιδιαίτερο τρόπο να απεικονίζεις τοπία. Τί είναι αυτό που σε μαγνητίζει σε ένα τοπίο και σε βάζει στη διαδικασία να το ζωγραφίσεις;

Το τοπίο όπως λέει και η λέξη είναι ένας τόπος. Στη ζωγραφική μου αυτοί οι τόποι θέλω να είναι πεδία σκέψης και συναισθήματος όπου ο θεατής μπορεί να στήσει τη δικιά του σχέση με αυτά, την προσωπική του ιστορία. Με συγκινούν ιδιαίτερα οι φυσικές, ανοιχτές εκτάσεις, αλλά και τα τοπία από την πόλη και προσπαθώ να αποτυπώσω τη σκέψη μου και τη μνήμη μου από αυτά.

Κατά τη γνώμη μου η ζωγραφική σου διαθέτει μια ποιητική χροιά και μία πνευματικότητα. Υπάρχουν συγκεκριμένα βιβλία που σε έχουν επηρεάσει ώστε να βλέπεις τον κόσμο από αυτή τη σκοπιά;

Η ποίηση πάντα ήταν πολύ σημαντική για εμένα, παλιότερα διάβαζα πολύ Λειβαδίτη. Αγαπούσα πολύ και τον Καβάφη και τον Ελύτη, αλλά γενικά πολλούς άλλους Έλληνες ποιητές. Νομίζω ότι η Ελληνική ποίηση ήταν και παραμένει πολύ σημαντική. Μου αρέσουν πολύ τα γιαπωνέζικα Χαϊκού, έχουν μια απαράμιλλη κομψότητα, λιτότητα και ομορφιά. Στην ποίηση υπάρχει αφαίρεση και η σχέση μου με αυτήν νομίζω με επηρέασε πολύ στην μετέπειτα δουλειά μου.

Ποιο από τα έργα της έκθεσης θα έλεγες ότι είναι το αγαπημένο σου και γιατί; 

Αγαπώ ιδιαίτερα τα έργα με τους θαλασσιούς ελέφαντες, σε αυτή την έκθεση παρουσιάζω το τρίτο της σειράς, το Walrus III. Υπάρχει μια μικρή ιστορία στο τρίπτυχο αυτό, πώς η ανθρώπινη παρέμβαση απομονώνει τον θαλάσσιο ελέφαντα από το φυσικό του περιβάλλον και τον μεταμορφώνει σε κατοικίδιο που λιάζεται αντί στους πάγους σε μια πισίνα. Αυτή η ιστορία με το συμπαθητικό αυτό ζώο για μένα έχει χιούμορ αλλά και μήνυμα, οικολογικό και όχι μόνο.

Επιμέλεια: Χρήστος Ν. Θεοφίλης

Ξεκίνησα από το θέατρο, την υποκριτική. Πρώτα φοίτησα στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου και μετά στο Goldsmiths College του Λονδίνου. Το 1999 επέστρεψα στην Αθήνα και άρχισα να ασχολούμαι συστηματικά με τη ζωγραφική. Λίγο αργότερα μπήκα στη Σχολή Καλών Τεχνών.

Υποθέτω πως αυτή η μεταστροφή δεν είναι τίποτε άλλο από τη συνέχεια μιας κοινής πορείας στην οποία αλλάζει το μέσο, αλλά το ζητούμενο παραμένει το ίδιο – η απόπειρα του καλλιτέχνη να συμφιλιωθεί με το παράλογο και να το επαναπροσδιορίσει.

Χρησιμοποιώ τη φωτογραφία, οι εικόνες που τραβάω αποτελούν τις σημειώσεις μου, είναι οι σκέψεις μου, τα προσχέδιά μου. Οι φωτογραφίες αυτές είναι από κοντινά «ταξίδια» μέσα στην πόλη ή στις παρυφές της, εικόνες από «περιπάτους» στο σούπερ μάρκετ, στην Αττική οδό, στο αεροδρόμιο, σε μάντρες αυτοκινήτων, σε βιομηχανικούς χώρους. Με ενθουσιάζουν αυτοί οι τόποι μετάβασης οι οποίοι μπορούν να βρίσκονται παντού και συγχρόνως πουθενά συγκεκριμένα.

Από αυτούς τους περιπάτους προκύπτουν τα έργα μου, ζωγραφική με λάδι σε καμβά. Οι εικόνες μου επιχειρούν να είναι σκηνοθεσίες τόπων που μοιάζουν να είναι ανακόλουθοι, αλλόκοτοι. Στα έργα αυτά υπάρχουν στοιχειά που επαναλαμβάνονται, μεγάλοι δρόμοι, κάμερες παρακολούθησης, καροτσάκια σούπερ μάρκετ, νταλίκες, δεξαμενές πετρελαίου, ακόμα και ζώα τοποθετημένα σε φανταστικούς, αμφιλεγόμενους χώρους. Και βέβαια υπάρχει η ανθρώπινη παρουσία, φιγούρες φαινομενικά μοναχικές, οι οποίες όμως μοιάζουν να είναι περαστικές, τυχαία να έχουν βρεθεί σε αυτούς τους τόπους, κι έτσι ικανές να αποχωρήσουν από το κάδρο ανά πάσα στιγμή.

Ο Καμύ στον Μύθο του Σίσυφου λέει πως «Ο άνθρωπος είναι ο μοναδικός κύριος του κόσμου που κατοικεί. Ό,τι τον κρατούσε δεμένο ήταν το όνειρο ενός άλλου κόσμου.» Θέλω οι εικόνες μου να είναι σχήματα τόπων που θα χαθούν για να ξαναβρεθούν. Θέλω οι εικόνες μου να αφήνουν στον θεατή τους την ελευθερία να «ξαναρχίσει από την αρχή» το κτίσιμο μίας καινούργιας μνήμης.

ΜΑΡΙΑ ΦΙΛΙΠΠΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

@ART 22

Ήρα Παπαποστόλου

Ιστορικός και κριτικός τέχνης

Η Μαρία Φιλιππακοπούλου δουλεύει με λάδι σε καμβά. Παρόλο, όμως,  που η τεχνική της είναι αυστηρά παραδοσιακή, η γραφή της και τα θέματά της είναι απολύτως σύγχρονα.Κάποια από αυτά, μάλιστα, μας θυμίζουν έντονα τον Edward Hopper, ο οποίος ζωγραφίζει εικόνες της πόλης σχεδόν πάντα έρημες ή, ακόμη, εσωτερικούς χώρους που συγκεντρώνουν την απόλυτη μοναξιά και τη βαθιά θλίψη ανδρών και γυναικών.Άλλοτε με διάθεση ρομαντική και άλλοτε αποδίδοντας τη βιαιότητα του σύγχρονου κόσμου, η καλλιτέχνιδα ισσοροπεί ανάμεσα σε εικόνες της φύσης και εικόνες της πόλης, σε μία ζωγραφική πολύ προσωπική και ουσιαστική. Λιτή, σχεδόν αφαιρετική, με χρώματα άλλοτε έντονα και άλλοτε παλ, μεταφέρει στο θεατή μια ισσοροπία και μία εσωτερική γαλήνη.

Σημαντικό ρόλο στη δουλειά της παίζουν η φωτογραφία και ο σταματημένος χρόνος. Απαθανατίζει απλούς καθημερινούς ανθρώπους ή ακόμα νεκροταφεία αυτοκινήτων και μεταφέρει την ατμόσφαιρά τους στον καμβά. Μούσα της είναι η γυναίκα της λαικής αγοράς με τη νάυλον τσάντα με τα ψώνια, καποιος μεσόκοπος άντρας κουρασμένος από τις κακουχίες της ζωής αλλά και άνθρωποι διαφόρων ηλικιών που κινούνταν σε μάντρες και περιοχές αποδόμησης.Πολές φορές, οι άνθρωποι που βρίσκονται στα έργα της μοιάζει να μην την απασχολούν όσο το ίδιο το περιβάλλον που τους περιστιχίζει. Έτσι, παρουσιάζονται χωρίς χαρακτηριστικά μέσα στην παντοδυναμία του αστικού ή του φυσικού τοπίου. Παρουσιάζονται επίσης με γυρισμένη την πλάτη βαδίζοντας προς το άγνωστο, που συμβολικά μπορεί να μεταφραστεί σε μια πορεία ζωής: κάποιοι μπορεί να διαβάσουν σ΄αυτήν αβεβαιότητα, κάποιοι ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο. Είτε είναι σε πρώτο πλάνο είτε παρουσιάζονται σα φευγαλέες σκιές, οι άνθρωποί της αυτοί βρίσκονται εκεί για να δώσουν σημασία στο μικρό και καθημερινό, σ΄αυτές τις μαγικές στιγμές της ζωής που πολλοί τις προσπερνούν χωρίς να νιώσουν την αξία τους.Μια ευθεία γραμμή για τον ορίζοντα, μια κάθετη γραμμή για την αποβάθρα, γεωμετρικά σχήματα με διαφορετικά χρώματα για το δρόμο, και η εξωτερική πραγματικότητα παρουσιάζεται στην πιο απλή της μορφή. Όταν ζωγραφίζει φύση, αφήνεται εντελώς ελεύθερη: πρασινο χρώμα με φαρδιές πινελιές για τους λόφους, απέραντο γαλάζιο για τη θάλασσα. Τελικά, αυτό που μένει είναι οι φόρμες και το χρώμα, που, όπως γίνεται στην αφηρημένη τέχνη, αρκούν για να συγκινήσουν το θεατή.

Στα έργα της εμφανίζονται πολλές φορές και ζώα, σε μία σουρεαλιστική προσέγγιση που εμπεριέχει και χιούμορ: για παράδειγμα θαλάσσιοι ελέφαντες στους πάγους. Εκεί, σαν σε όνειρο, αναμιγνύεται το λογικό με το άλογο και δημιουργείται μια νέα πραγματικότητα, αινιγματική, καθαρό προϊόν φαντασίας, όσο η ατμοσφαιρική προοπτική και η απόδοση του χώρου, κάνουν το σκηνικό να μοιάζει απόλυτα πραγματικό.

Τα έργα της Μαρίας Φιλιππακοπούλου είναι φτιαγμένα με περίσσεια ευαισθησία. Το ονειρικό-φανταστικό στοιχείο κυριαρχεί. Σκοπός της είναι να εκφράσει τα συναισθήματα και την ιδιαίτερη εσωτερική οπτική της. Σε πολλά έργα της η παρουσία του ανθρώπου απλά υπονοείται: όταν ζωγραφίζει για παράδειγμα τη θάλασσα κι ένα μικρό νησί και βάζει εκεί μια αποβάθρα. Ο άνθρωπος απουσιάζει, και με την απουσία του αυτή είναι που υποδηλώνει την παρουσία του: πλοία, βάρκες, αποβάθρες δεν είναι παρά ανθρωπινα επιτεύγματα. Με αυτόν τον τρόπο, η καλλιτέχνιδα μας προτρέπει να γυρίσουμε στην αρχή των πάντων για να θυμηθούμε από τι είμαστε φτιαγμένοι και πόσο σημαντική είναι η σοφία της φύσης με την οποία αν συνεργαστεί ο άνθρωπος μπορεί να μεγαλουργήσει.

Με αφετηρία της τη μίμηση της πραγματικότητας και άρα την παραστατική ζωγραφική, απλοποιώντας τα οπτικά της ερεθίσματα, καταλήγει να γίνεται αφαιρετική, μεταφέροντας στο θεατή την πνευματική εικόνα του κόσμου. Η ίδια λέει: «Ο Καμύ στο Μύθο του Σίσυφου λέει πως “Ο άνθρωπος είναι ο μοναδικός κύριος του κόσμου που κατοικεί. Ό,τι τον κρατούσε δεμένο ήταν το όνειρο ενός άλλου κόσμου”. Θέλω οι εικόνες μου να είναι σχήματα τόπων που θα χαθούν για να ξαναβρεθούν. Θέλω οι εικόνες μου να αφήνουν στον θεατή τους την ελευθερία να «ξαναρχίσει από την αρχή» το κτίσιμο μίας καινούργιας μνήμης».

the machine

THE MACHINE "Μαρία Φιλιππακοπούλου - Ανοιχτές ερμηνείες"

Επιμέλεια: Άννα Τσαλάγκα

Η Μαρία Φιλιππακοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Σπούδασε ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (Α.Σ.Κ.Τ.) Αθήνας, με καθηγητές τους Τ. Πατρασκίδη και Α. Χριστάκη και φωτογραφία με τον Μ. Μπαμπούση. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της έλαβε υποτροφία και βραβείο από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Επίσης σπούδασε θέατρο στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και έκανε το μεταπτυχιακό της στο Goldsmiths  College, University of London (Master of Arts-MA in Theatre Arts/Performance). Έργα της ανήκουν στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Ελαιουργείον, στη συλλογή του Αντώνη και της Άζιας Χατζηιωάννου και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές εντός και εκτός Ελλάδας. Σήμερα μέσα από το The Mach|ne – Art Press παρουσιάζουμε την ίδια και τη δουλειά της..

 «Η ζωγραφική μου σκέφτομαι πως είναι φτιαγμένη από εικόνες φευγαλέες, σταματημένες μέσα στο χρόνο. Απόπειρες αποτύπωσης διαδρομών, ταξιδιών, σκέψεων, περιπλανήσεων, συζητήσεων. Η φωτογραφία είναι πάντα σύμμαχος μου στην πορεία αυτή, η δυνατότητα της άμεσης αποτύπωσης εικόνων είναι απελευθερωτική, σε ένα κάδρο μέσα μπορεί να υπάρχει κείμενο αιώνων. Αυτή είναι η δύναμη των εικόνας, δεν απαιτεί χρόνο για τη θέαση της, μια μάτια περικλείει ατελείωτες ιστορίες και ερμηνείες επίσης.

Ξεκίνησα από το θέατρο, την υποκριτική, πρώτα στην Αθήνα στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ύστερα στο Λονδίνο στο Goldsmiths College. Μετά πήγα στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Υποθέτω πως αυτή η μεταστροφή δεν είναι τίποτε άλλο από τη συνέχεια μιας κοινής πορείας στην οποία αλλάζει το μέσο, αλλά το ζητούμενο παραμένει το ίδιο – η απόπειρα του καλλιτέχνη να συμφιλιωθεί με το παράλογο και να το επαναπροσδιορίσει. Οι ερμηνείες στο έργο μου θέλω να είναι ανοιχτές. Όπως είναι και οι επιρροές μου. Ο Καμύ στο Μύθο του Σίσυφου λέει πως «Ο άνθρωπος  είναι ο μοναδικός κύριος του κόσμου που κατοικεί. Ό,τι τον κρατούσε δεμένο  ήταν το όνειρο ενός άλλου κόσμου.» Θέλω οι εικόνες μου να είναι σχήματα τόπων που θα χαθούν για να ξαναβρεθούν. Θέλω οι εικόνες μου να αφήνουν στο θεατή τους την ελευθερία να ξαναρχίσει από την αρχή το κτίσιμο μίας καινούργιας μνήμης.

Συχνά στα έργα μου υπάρχουν άνθρωποι που περπατούν, κάποιες φορές γυρισμένοι πλάτη προς το θεατή, άλλοτε κοιτούν μπροστά, κινούνται στον δικό τους κάδρο, συνθέτουν τον δικό τους κόσμο, η παρουσία τους είναι ευάλωτη και ισχυρή συγχρόνως.

Ο χώρος γύρω τους είναι συμβολικός, αινιγματικός, η γεωμετρία με την οποία είναι φτιαγμένος παραπέμπει στο συχνά ασφυκτικό ή παράλογο αστικό τοπίο. Το χρώμα παίζει καθοριστικό ρόλο. Κατά βάση πλακάτο, έντονο ή ήρεμο, συνθέτει το ψυχικό και διανοητικό περιβάλλον του έργου.

Χρησιμοποιώ τη φωτογραφία, οι εικόνες που τραβάω αποτελούν τις σημειώσεις μου, είναι οι σκέψεις μου, τα προσχέδιά μου. Οι φωτογραφίες μου συχνά είναι από κοντινά ταξίδια μέσα στην πόλη ή στις παρυφές της, εικόνες από περιπάτους στο σούπερ μάρκετ, στην Αττική οδό, στο αεροδρόμιο, σε μάντρες αυτοκινήτων, σε βιομηχανικούς χώρους. Με ενθουσιάζουν αυτοί οι τόποι μετάβασης οι οποίοι μπορούν να βρίσκονται παντού και συγχρόνως πουθενά συγκεκριμένα. Και βέβαια υπάρχει η ανθρώπινη παρουσία, φιγούρες φαινομενικά μοναχικές, οι οποίες όμως μοιάζουν να είναι περαστικές, τυχαία να έχουν βρεθεί σε αυτούς τους τόπους, κι έτσι ικανές να αποχωρήσουν από το κάδρο ανά πάσα στιγμή.

Η σχέση του φυσικού τοπίου με τον άνθρωπο είναι κάτι που με απασχολεί επίσης. Ζωγραφίζω χωράφια, θάλασσες, παγωμένα τοπία όπου μέσα στέκονται ή περπατούν ανθρώπινες φιγούρες ή ακόμα και ζώα. Ευτυχισμένοι θαλάσσιοι ελέφαντες κοιτούν το θεατή ενώ στο χώρο τους έχει εισβάλει ο πολιτισμός με κάμερες παρακολούθησης και βιομηχανικά κτήρια. Οι φιγούρες μου δεν κυριαρχούν, αυτό που περισσότερο με ενδιαφέρει είναι η τοποθέτηση τους μέσα στο περιβάλλον, η σύνδεσή τους ή η απόστασή τους από αυτό. Κάποιες φορές μοιάζουν να είναι αποξενωμένες από τον πραγματικό τους χώρο. Στόχος μου ίσως τελικά σε όλη τη δουλειά μου να είναι η αποτύπωση ενός ψυχολογικού τοπίου, η απεικόνιση του αλλόκοτου και φευγαλέου που μπορεί να κρύβει μέσα του μια στιγμή ή μια αιωνιότητα».

Μαρία Φιλιππακοπούλου

18/10/2015

No Comments - Η πρόληψη μέσα από την τέχνη

Μαρία Φιλιππακοπούλου: Η απεικόνιση ενός ψυχολογικού τοπίου μπορεί να κρύβει μέσα του μια στιγμή ή και μια αιωνιότητα

Επιμέλεια: Μαρία Μελίνα Λαϊνά, Δημήτρης Λαζάρου 

Πολυτάλαντη και πολυπράγμων, η εικαστικός Μαρία Φιλιππακοπούλου εντυπωσιάζει με το πλούσιο βιογραφικό της. Σπουδάζει ζωγραφική στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τους Τ. Πατρασκίδη και Α. Χριστάκη και φωτογραφία με τον Μ. Μπαμπούση. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της λαμβάνει υποτροφία και βραβείο από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Η προσωπικότητά της όμως αποδεικνύεται πολυσχιδής, καθώς είναι απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου με μεταπτυχιακό από το Goldsmiths College, University of London (MA in theatre arts/performance) και πτυχιούχος της Γερμανικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πολλές είναι οι  συμμετοχές της σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καθώς και οι ατομικές της εκθέσεις. Έργα της ανήκουν στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Ελαιουργείον, στη συλλογή Χατζηιωάννου και σε άλλες ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. 

Η Μαρία Φιλιππακοπούλου επιλέγει και παρουσιάζει στο KulturLab τουnocomments.gr το έργο της με τίτλο "Περίπατος" και σημειώνει αποκλειστικάστο πλαίσιο της ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ:

"Συχνά στα έργα μου υπάρχουν άνθρωποι που περπατούν γυρισμένοι πλάτη προς τον θεατή, συνθέτοντας το δικό τους κόσμο, ενώ η παρουσία τους είναι ευάλωτη κι ισχυρή συγχρόνως. Πιστεύω πως κάπως έτσι νιώθει και μια γυναίκα στην οποία γνωστοποείται η νόσος. Ευάλωτη στο άκουσμα μιας τέτοιας είδησης που έρχεται σαν κεραυνός εν αιθρία, εφόσον καμιά γυναίκα δε θέλει να πιστεύει ότι μπορεί να της συμβεί. Συγχρόνως όμως και ισχυρή, γιατί έτσι ξεκινάει ένας αγώνας που συνδέεται με τη ζωή που παλεύει για να την ξανακερδίσει. Η θεραπεία είναι μια δοκιμασία, τόσο για την ίδια τη γυναίκα όσο και για τους οικείους της. Η πρόληψη λοιπόν είναι εξαιρετικά σημαντική και καμιά μας δεν πρέπει να γυρίζει την πλάτη της στη νόσο. Οφείλει όσο ευάλωτη, κι αν αισθάνεται, να παλέψει για την υγεία της και τη ζωή της. Παρουσιάζω λοιπόν στην ΠΡΟΛΗΨΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ το έργο μου ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ που θα μπορούσε να είναι μια συμβολική εικόνα για τον δρόμο που έχει να διανύσει η γυναίκα, μέχρι να βγει νικήτρια. Άλλωστε, συχνά στόχος στη δουλειά μου είναι η απεικόνιση ενός ψυχολογικού τοπίου που μπορεί να κρύβει μέσα του μια στιγμή ή και μια αιωνιότητα".